Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng trong Vợ nhặt
Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng trong Vợ nhặt
I. Dàn ý Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng trong Vợ nhặt (Chuẩn)
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Kim Lân, tác phẩm Vợ nhặt, vấn đề – diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng.
2. Thân bài
a. Khái quát chung:
– Ngoại hình: Xấu xí, thô kệch “hai mắt nhỏ tí gà gà, hai bên quai hàm bạnh ra rung rung, hắn có thân hình to lớn, vập vạm, lưng rộng như lưng gấu”.
– Hoàn cảnh sống: Nghèo khổ, sống bằng nghề kéo xe bò thuê.
– Diễn biến tâm trạng: Từ khi “nhặt” được vợ, Tràng đã trải qua những trạng thái tâm lí phức tạp, từ ngỡ ngàng, lo lắng đến hạnh phúc, cảm giác yêu thương, gắn bó và trách nhiệm với ngôi nhà.
b. Phân tích diễn biến tâm trạng Tràng
* Hoàn cảnh của Tràng:
– Nghèo khổ, sống cùng mẹ già trong túp lều lụp xụp.
– Sống bằng nghề kéo xe bò thuê
– Xấu xí, ngờ nghệch
→ Khó có thể lấy được vợ
– Bất ngờ lấy được vợ khi nạn đói dữ dội nhất
* Diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng:
– Khi gặp gỡ và quyết định lấy vợ: nói những câu bông đùa nhưng ẩn sâu là những khát khao hạnh hạnh phúc mái ấm gia đình.
– Trên đường dẫn vợ về: vui sướng lộ rõ ra ngoài “phớn phở”, “tủm tỉm cười nụ một mình”, “hai mắt thì sáng lên lấp lánh”.
– Khi về đến nhà: Tràng có vẻ ngượng ngùng, lúng túng, đứng ngóng mẹ về. Tràng coi trọng người lớn và muốn chuyện mình lấy vợ phải là chuyện đoàng hoàng.
– Buổi sáng đầu tiên sau khi có vợ: Tràng nhận ra những thay đổi từ khi có vợ, sự thay đổi từ quang cảnh xung quanh đến không khí của bữa cơm gia đình thực sự. Nhận thức về vai trò, trách nhiệm và lần đầu hiểu về Việt Minh.
c. Đánh giá về nội dung và nghệ thuật.
– Về nội dung: Nhân vật Tràng là người khao khát hạnh phúc, có ý thức vươn lên và vượt qua nghịch cảnh. Nhận thức rõ ràng về bổn phận của người đàn ông khi đã có vợ và trách nhiệm lo cho mái ấm gia đình. Qua nhân vật Tràng, tác giả muốn nhắn nhủ con người không nên cúi đầu trước khó khăn, phải luôn hướng về phía trước, cố gắng và nỗ lực hơn nữa.
– Về nghệ thuật:
+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật
+ Miêu tả chân thực, tinh tế tâm trạng nhân vật
+ Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, chân chất.
3. Kết bài
Khẳng định vẻ đẹp nhân vật, giá trị của tác phẩm, tài năng nghệ thuật của tác giả.
II. Bài văn mẫu Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng trong Vợ nhặt (Chuẩn)
Chia sẻ về truyện ngắn Vợ nhặt, nhà văn Kim Lân từng viết: “Trong cái đói quay quắt, trong hoàn cảnh khốn cùng, những con người cơ cực vẫn biết vươn lên để mà sống, để mà hi vọng”. Điều này được thể hiện qua nhân vật bà cụ Tứ, chị vợ nhặt, đặc biệt là nhân vật Tràng. Thông qua diễn biến tâm trạng của Tràng từ khi gặp gỡ tình cờ đến khi có một người vợ thể hiện được sức sống và niềm hi vọng sống mạnh mẽ của con người trong nạn đói.
Truyện ngắn “Vợ nhặt” tựa như thước phim đen trắng về nạn đói năm 1945. Thước phim ấy không chỉ phản ánh hiện thực đói khát, thê thảm của nạn đói mà còn hướng ống kính vào những vẻ đẹp đáng trân trọng của con người. Anh Tràng là người dân xóm Ngụ cư, gia cảnh nghèo khó, ngoại hình xấu xí, thô kệch với “hai mắt nhỏ tí gà gà, hai bên quai hàm bạnh ra rung rung, hắn có thân hình to lớn, vập vạm, lưng rộng như lưng gấu”. Tính cách của Tràng cũng đơn giản, vô tư lại có tật vừa đi vừa lảm nhảm những điều hắn nghĩ, khi bị trẻ con trêu hắn chỉ “ngửa mặt lên trời cười hềnh hệch”. Gia cảnh của anh Tràng cũng không mấy khá khẩm, anh sống cùng mẹ già trong một túp lều rúm ró ngoài bờ sông, cạnh đống rác trên bãi cỏ. Trong lều niêu bát, quần áo vứt bừa bộn cả trên giường dưới đất. Hàng ngày, anh Tràng đi kéo xe bò thuê để kiếm sống. Tuy nhiên trong hoàn cảnh ấy ta vẫn thấy Tràng có khát vọng hạnh phúc và ý chí vươn lên, thể hiện rõ nhất qua tâm trạng của Tràng trong hai lần gặp người đàn bà. Tràng có hai lần nói đùa nhưng trong câu đùa lại ẩn chứa niềm mong ước đầy khát khao:
“Muốn ăn cơm trắng mấy giò này!
Lại đây mà đẩy xe bò với anh, nì!”
Ngay cả khi nạn đói bủa vây, quay quắt con người trong đói khổ cùng cực thì anh Tràng vẫn luôn lạc quan, yêu đời. Khi kéo xe bò, dù mệt nhưng anh vẫn nói vài câu bông đùa với người đàn bà lạ mặt. Ngay cả khi bị người đàn bà trách mắng “Điêu, người thế mà điêu” vì quên lời hứa hẹn vu vơ, anh vẫn chấp nhận “chuộc lỗi” bằng cách mời người đàn bà ấy ăn. Trong lần gặp mặt thứ hai, anh Tràng đã nói với người đàn bà: “Nói đùa chứ mình về với tớ thì xếp hàng lên xe rồi cùng về”. Có thể thấy lời nói ấy giống như một lời bông đùa nhưng ẩn sau đó lại là khát khao hạnh phúc, là mong ước có người cùng về, đó là ao ước nghiêm túc. Khi người đàn bà đã đồng ý, chuyện đùa đã thành chuyện thật, ta thấy niềm hạnh phúc ngập tràn trong lòng Tràng đã biểu hiện ra cả nét mặt. Trên đường dẫn vợ về nhà, Tràng có nét mặt phớn phở khác thường và cứ vênh lên tự đắc, hai mắt thì sáng lên lấp lánh, miệng luôn cười tủm một mình, như vậy có nghĩa là niềm vui sướng trào dâng, khiến Tràng không thể kiềm chế, không thể giấu giếm, hắn vui sướng như một đứa trẻ được quà. Hạnh phúc bất ngờ khiến Tràng không dám tin “đến bây giờ hắn vẫn còn ngờ ngợ như không phải thế. Ra hắn đã có vợ rồi đấy ư?”, trong phút chốc Tràng bỗng quên hết những đói khổ đang rình rập “Trong lòng hắn bây giờ chỉ còn tình nghĩa giữa hắn với người đàn bà đi bên”. Trong lòng Tràng có một cái gì đó mới mẻ, lạ lắm “nó ôm ấp mơn man… tựa hồ như có bàn tay vuốt nhẹ trên sống lưng”. Tâm trạng ấy của Tràng khiến ta thấy được hắn đã có cảm nhận về hạnh phúc và rất trân trọng, say mê niềm hạnh phúc ấy. Hạnh phúc lớn lao khiến Tràng quên đi tất cả, hạnh phúc ấy cũng là sức mạnh giúp Tràng chấp nhận tất cả.
Tràng đưa vợ về ra mắt mẹ, nghĩa là Tràng khi ấy rất coi trọng ý kiến của người lớn, dù là vợ theo không nhưng vẫn rất đáng trân trọng, Tràng muốn vợ mình phải được danh chính ngôn thuận, việc mình có vợ là việc đoàng hoàng, quang minh chính đại. Tràng còn hào phóng đưa vợ vào chợ mua những thứ lặt vặt là những điều thiết yếu cho người phụ nữ khi về nhà chồng. Những hành động đó chứng tỏ tâm trạng của Tràng không chỉ biết hân hoan vui sướng hạnh phúc mà còn đang rất trân trọng và nâng niu hạnh phúc lớn lao ấy. Sự thay đổi tâm trạng của Tràng thể hiện rõ nét nhất trong buổi sáng hôm sau. Tràng thức dậy với tâm trạng vui sướng, lâng lâng, không khí gia đình trở nên khác hẳn, hắn nhận ra những thay đổi của khung cảnh xung quanh. Hắn nhận ra rằng, có bàn tay người phụ nữ, cái gia đình này mới thật sự là một gia đình, thật sự là tổ ấm. Mọi thứ nhà cửa, sân vườn gọn gàng sạch sẽ, hắn đã có những suy nghĩ về bổn phận và trách nhiệm của mình đối với gia đình. Dường như trước kia mẹ con Tràng chỉ là sống tạm bợ, qua ngày, nay Tràng bỗng thấy “thương yêu gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng… Một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng”. Tâm trạng này có được ở một người như Tràng mới thật cảm động, người ta lấy vợ lấy chồng cũng không có gì đặc biệt lắm nhưng với Tràng thì là cả một ước mơ lớn tưởng chừng như không bao giờ có thể thực hiện được. Trong bữa cơm sáng đầu tiên có vợ, Tràng còn được giác ngộ cách mạng, những hiểu lầm và cái sợ Việt Minh từ trước giờ của Tràng đã được câu nói của vợ biến tan thành mây khói. Trong tâm trạng Tràng khi ấy không còn nỗi sợ Việt Minh, chàng còn ngầm hiểu ra ai mới là kẻ gây ra nạn đói khốn khổ này và phải đứng lên như thế nào để giành lại được sự sống.
Qua việc diễn tả tâm lí nhân vật Tràng, Kim Lân không chỉ trực tiếp lên án tội ác diệt chủng của bọn thực dân, phát xít mà còn từ tâm trạng của Tràng đi sâu và phát hiện cũng như khẳng định niềm khao khát hạnh phúc gia đình, niềm tin mãnh liệt của người dân lao động ở sự sống và tương lai. Vì miếng cơm manh áo nên Tràng và những người dân như Tràng buộc phải sống gắn bó với cộng đồng, sống quyết liệt, sống hết mình nên mới có được niềm tin dai dẳng và kì diệu ấy.
——————-HẾT———————-
Bên cạnh các bài phân tích tâm trạng nhân vật hay phân tích tình huống truyện, các bài văn cảm nhận cũng được đề cập nhiều trong các đề thi. Các em có thể tìm hiểu các bài sau để ôn luyện phần văn của mình: Cảm nhận về bữa cơm ngày đói trong tác phẩm Vợ nhặt, Cảm nhận về vẻ đẹp tình mẫu tử của bà cụ Tứ trong tác phẩm Vợ nhặt, Phân tích giá trị nhân đạo của truyện ngắn Vợ nhặt, Suy nghĩ về kết thúc truyện Vợ nhặt.
