Lực bất tòng tâm được sử dụng rất nhiều trong đời sống thực tiễn. Tuy nhiên không nhiều người hiểu được ý nghĩa thực sự và nguồn gốc thành ngữ này. Hôm nay, hãy để THPT Thanh Khê giúp bạn tìm hiểu đầy đủ về thành ngữ tiếng Trung lực bất tòng tâm nhé.
1. Lực bất tòng tâm là gì?
Lực bất tòng tâm có tiếng Trung là 力不从心 /Lì bù cóng xīn/. Cùng THPT Thanh Khê xem cấu tạo câu thành ngữ này như thế nào nhé
- 力 lì lực: 力 trong 能力 nénglì hoặc 力量 lìliàng mang nghĩa là năng lực, nghị lực, khả năng, năng lực.
- 不 bù bất: không có
- 从 cóng tòng: 从 trong 顺从 shùncóng mang nghĩa ràng buộc, phục tùng, quy phục, làm theo, nghe theo.
- 心 xīn tâm: suy nghĩ, ý muốn bản thân
Cả câu mang ý nghĩa năng lực, khả năng bó buộc ý muốn làm gì đó của con người. Mặc dù rất muốn thực hiện điều gì đó nhưng lại không thể làm được. Câu nói chỉ sự bất lực, bó tay trước những vấn đề của con người.
Trong cuộc sống thực tế, ai cũng sẽ gặp qua những trường hợp “lực bất tòng tâm” như thế này. Đơn giản như bạn muốn lo cho bố mẹ, người thân một cuộc sống tốt đẹp hơn, tuy nhiên bạn không đủ năng lực tài chính hay không có sức khỏe làm điều mình muốn làm. Vì vậy, đối với những thứ bản thân có thể nỗ lực có được, đừng để mất cơ hội mới hối tiếc nhé.
2. Thành ngữ tương đồng với “Lực bất tòng tâm”
- 无能为力 /Wú néng wéi lì/
Vô năng vi lực: không có năng lực, tài năng để làm việc gì đó
- 心有余而力不足 /xīn yǒu yú ér lì bù zú/
Tâm hữu dư nhi lực bất túc: Có tâm, có lòng muốn thực hiện nhưng năng lực không có.
3. Thành ngữ trái nghĩa với “Lực bất tòng tâm”
- 得心应手/Dé xīn yìng shǒu/
Tâm đắc ứng thủ: muốn gì được nấy, muốn là giành được
- 力所能及/Lì suǒ néng jí/
Lực sở năng cập: khả năng đáp ứng được những nhu cầu, trong khả năng cho phép.
4. “Lực bất tòng tâm” xuất phát từ đâu
Thành ngữ “lực bất tòng tâm” xuất phát từ điển tích dưới thời Đông Hán. Lúc đó, Ban Siêu là một trong những tướng lĩnh của vua Minh Đế. Với năng lực của mình, ông đã lập nhiều công lao và chiến công hiển hách. Thuở ấy, vua Minh Đế lệnh cho ông dẫn theo một số quân lính tới dẹp loạn ở Tây Vực. Thời gian trôi qua đã thấm thoắt 27 năm. Lúc đi, Ban Siêu vẫn là một thanh niên trai tráng khỏe mạnh. Đến giờ thì tuổi tác đã không còn nhỏ. Bệnh tật hoành hành khiến Ban Siêu chỉ muốn về thăm quê. Tuy nhiên, thư trình xin về quê dâng lên vua Lưu Triệu lại không được đến tay vua.
Vì vậy, con gái ông đã viết bức thư khác tỏ rõ ý muốn của cha được về quê trong những ngày tháng cuối đời. Nhà vua sau khi đọc được bức thư đã lập tức hạ chỉ để ông được toại nguyện. Tuy nhiên, vì tuổi cao sức yếu mà chỉ về đến Lạc Dương chưa đầy 1 tháng thì ông đã qua đời. Mặc dù rất mong mỏi được nhìn thấy quê hương nhưng sức khỏe ông không cho phép hoàn thành di nguyện ấy.
Từ đó về sau, người đời sử dụng thành ngữ “lực bất tòng tâm” để thể hiện những mong muốn của mình nhưng lại không thể làm được.
5. Lực bất tòng tâm được vận dụng như thế nào?
Trong cuộc sống thường nhật, không thể tránh khỏi những lúc lực bất tòng tâm. Lòng tham con người là vô đáy, ham muốn là vô kể. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể đạt được điều mình mong muốn. Vì vậy, ngay từ bây giờ, bạn hãy chú ý:
Lúc mình còn bố mẹ, hãy quan tâm chăm lo cho họ
Đúng là chỉ có làm cha mẹ mới hiểu tấm lòng cha mẹ. Nhân lúc bạn còn bố mẹ, hãy ngoan hơn một chút, quan tâm bố mẹ một chút. Nếu có cãi vã, tranh luận hay bất đồng, đừng vội tức giận hay quá đáng. Hãy lắng nghe bố mẹ. Vì lời nói, hành động ấy đều là muốn tốt cho mình. Bố mẹ nào cũng thương con, tuy cách thương có khác nhau nhưng chúng đều chung mục tiêu là giúp con phát triển tốt nhất. Đừng nghĩ những vật chất cao sang mới có thể tặng bố mẹ. Tấm lòng là trên hết. Năng lực bao nhiêu phụng dưỡng bố mẹ nhường ấy.
Vạn sự tùy duyên
Người đến người đi, duyên đến duyên tàn đều là số mệnh. Bạn không nên cưỡng cầu bất cứ thứ gì không thuộc về mình. Cuộc đời ngắn lắm, quay đi quay lại bạn đã chẳng còn trẻ. Thay vì than trách vì những thứ không phải của mình, hãy trân trọng những gì bạn có. Sống biết yên ổn nhưng không phải là không cần phấn đấu. Phấn đấu để lo cho mình và những người mình yêu thương có cuộc sống tốt hơn.
Thời gian không thể quay lại
Thời gian sẽ giúp bạn nhận ra nhiều điều trong cuộc sống. Cái giá của điều đó cũng không phải nhỏ. Rồi bạn sẽ phải trưởng thành và đối mặt với mọi vấn đề trong cuộc sống. Chuẩn bị cho mình một tâm hồn đẹp, một năng lượng tích cực đối mặt với chúng là đủ. Cuộc sống mà, đâu ai hoàn hảo đâu. Thất bại cũng như một gia vị cuộc sống để bạn tốt hơn. Đừng vì vậy mà nản chí, từ bỏ cuộc sống tươi đẹp bao người mơ ước này.
Xem thêm
THPT Thanh Khê giúp bạn học toàn diện tiếng Trung, tìm hiểu văn hóa, ngôn ngữ Trung. Đăng ký học tại đây:
