Nói về đặc sản Long An không thể không nhắc tới rượu đế Gò Đen. Đây là loại rượu có hương vị độc đáo được rất nhiều người ưa thích. Sở dĩ loại rượu này được gắn với địa danh Gò Đen (gồm 3 xã Mỹ Yên, Long Hiệp và Phước Lợi của huyện Bến Lức, tỉnh Long An), bởi Gò Đen là vùng đất nổi tiếng với nhiều lò nấu rượu. Cùng tìm hiểu về rượu đế Gò Đen qua bài viết dưới đây.
Rượu Đế Gò Đen là gì?
Rượu đế Gò Đen, thường được gọi tắt là Đế Gò Đen, là tên một loại rượu trắng (rượu đế) nổi tiếng của Việt Nam. Đây là một loại rượu được nấu từ gạo, hoặc nếp mỡ, nếp than, theo phương pháp cựu truyền, sản xuất ở địa danh Gò Đen, Bến Lức, tỉnh Long An.
Bạn Đang Xem: Rượu Đế Gò Đen – Đặc sản Long An Làm quà không thể bỏ qua
Trong đó, rượu đế Gò Đen là loại rượu nổi tiếng, đã xuất hiện cách đây sắp 100 năm. Khác với rượu Bàu Đá của miền Trung và rượu Làng Vân của miền Bắc là những làng rượu thì Gò Đen lại là một “vùng” rượu.
Rượu đế Gò Đen có từ thời Pháp thuộc. Thời bấy giờ, thực dân Pháp không cho dân ta nấu rượu hòng độc quyền sản xuất rượu công xi (régie). Vì rượu régie nhạt và không hợp khẩu vị nên dân ta đã lén nấu rượu khác, có mùi vị dễ uống hơn.
Người dân ở mỗi vùng lại nghĩ ra một cách nấu rượu khác nhau, nhưng riêng người dân Gò Đen nấu ra loại rượu ngon, hương vị ngọt ngào đặc biệt. Người dân Gò Đen thời đó nấu rượu trong đám đế (một loại cỏ thân cao), khi nấu xong thì cho vào bong bóng lợn, bong bóng trâu, giấu đi chờ bán. Rượu đế Gò Đen ra đời từ đó và tồn tại cho tới bây giờ.
Lịch sử hình thành thương hiệu Rượu Đế Gò Đen
Địa danh Gò Đen có từ sau khi chúa Nguyễn khai phá đất phương Nam, vùng này gò cao, đất đen nên gọi là Gò Đen.
Gò Đen có rạch Bà Láng và Bà Cua chảy qua nên thuận lợi giao thông đường thủy cũng như phát triển nông nghiệp. Về đường bộ, Gò Đen cũng nằm ở vị trí trọng yếu, là lối vào giao thông từ Sài Gòn đi những tỉnh Nam Bộ.
Nơi đây phát triển nhanh chóng từ thưa thớt tới đông đúc, rồi từ từ là nơi tụ họp, giao lưu trao đổi mua bán sầm uất, dần dần biến thành chợ tự phát từ bao giờ không rõ.
Thời Minh Mạng một phần đất của huyện Bến Lức thuộc huyện Tân Long, phủ Tân Bình và một phần đất thuộc huyện Cửu An, phủ Tân An, tỉnh Gia Định.
tới năm 1918 đất này chính thức trở thành một quận của tỉnh Chợ Lớn. Tỉnh Chợ Lớn có 4 quận : Gò đen, Cần Giuộc, Cần Đước và Đức Hòa. Quận Gò Đen có 12 xã, trung tâm quận giáp ranh xã Long Hiệp, Phước Lợi và Mỹ Yên ngày nay. Ngoài những dự án người Pháp xây dựng như chợ, dinh thự, trạm xá, trường học, v..v còn có những dự án kiến trúc văn hóa như ao làng, đình thờ thần và những bậc tiền nhân có công khai phá.
Quận Gò Đen thay đổi nhiều tên qua những thời kỳ khác nhau: Gò Đen, Trung Quận, Bến Lức, Trung Huyện.
Xem Thêm : Top 10+ địa chỉ mua bánh tét lá cẩm Cần Thơ ngon bá cháy
“Ăn nem Thủ Đức, uống rượu Bến Lức Gò Đen”
Đó là câu nói cửa mồm của người miền Nam. Rượu đế Gò Đen có từ thời Pháp thuộc. Ngày ấy thực dân không cho dân ta nấu rượu hòng độc quyền sản xuất thứ rượu công xi (régie). Rượu công xi nhạt không hợp với khẩu vị nên người dân vẫn lén nấu rượu lậu. Mỗi vùng người dân nghĩ ra một cách ứng phó. Người dân Gò Đen lén lút nấu rượu bằng gạo nếp rồi đem giấu trong những lùm tranh, lùm đế ở xa nhà hoặc khi nghe tin Tây đoan tới bắt thì bê nồi rượu, bình rượu giấu nơi đồng cỏ hoang dại mọc toàn cây đế, một loài cây giống cỏ năn, cỏ lác, cỏ tranh hay lau sậy mọc cao vút đầu. Tên gọi rượu đế Gò Đen ra đời từ đó và tồn tại cho tới bây giờ.
Trong tâm trí của người dân Nam Bộ, rượu đế Gò Đen xếp hàng “đệ nhất tửu”. Vì sao Gò Đen lại được coi là “đệ nhất tửu”? Truyền rằng, trước đây người Gò Đen nấu rượu bằng tất cả cái tâm. Họ chu đáo từng hạt nếp, cục men, từng động tác chưng chứa, pha chế để được loại rượu ngon nhất. chọn lựa nếp là bước quan trọng trước tiên. Muốn được rượu thì trong nếp phải “rặt”, tuyệt đối không được lộn hạt gạo nào. Dân nấu rượu Gò Đen xưa thường chọn lựa những loại nếp hạt tròn, mẩy, có mùi thơm, trắng đục đều. Thường là nếp hương và nếp ngỗng và nếp men. Người Gò Đen không có thói quen tự làm ra men, họ lấy men từ Mỹ Tho, từ Cần Giuộc. Chỉ có những người Hoa ( hay ít ra là gốc Hoa ) bằng công thức bí truyền gia tộc mới chế ra được loại men tốt tương tự.
Người Gò Đen thận trọng trong những bước nấu rượu, nếp được ngâm tới ngày thứ bảy thì mới khởi đầu chứa rượu. Người Gò Đen xưa nấu rượu trọng chất lượng, nếu như rượu để thưởng thức sẽ cho vào hũ sành, bịt kín lại rồi ngâm xuống ao khoảng 100 ngày mới mang lên uống. Rượu đế Gò Đen dễ nhận diện, dân sành rượu thường sử dụng cách lắc chai để nhận diện rượu ngon hay dở. Rượu ngon khi lắc chai sẽ nổi bọt và phân thành 3 tầng rõ rệt, chậm tan.
Rượu đế Gò Đen gắn liền với lịch sử hình thành địa danh Gò Đen, nổi tiếng với truyền thống sản xuất lâu đời, đặc biệt có hương vị rất riêng. “ Đế Gò Đen” còn là phương tiện thể hiện sự hiếu khách của người Long An, là lời chào hỏi thân tình trước tiên khi những người con Long An gặp gỡ, giao lưu với bạn bè ngoài tỉnh. “Rượu đế Gò Đen” đã gắn với tên người, tên đất của quê hương Long An từ bao đời nay, một loại đặc sản mà không ở đâu có được.
Những loại rượu Gò Đen phổ biến hiện nay
Tùy vào phương pháp và những loại nguyên liệu làm ra rượu mà rượu Gò Đen cũng phân ra thành những loại sau:
Rượu Đế Gò Đen
Được nấu từ gạo nếp, được tuyển chọn lựa từ những loại cao sản, trắng mẩy, hoặc đục, hạt tròn, thường là nếp hương, nếp ngỗng. Rượu mới chứa có màu trắng đục, để lắng vài hôm sẻ cho màu màu trong khe. Là một trong những Đệ Nhất Mỹ Tửu của người Việt Nam nói chung (Rượu Đế Việt Nam), là đặc sản của nhân dân vùng đất Long An trù phú về sản lượng lúa nếp. Rượu Đế Gò Đen được nấu từ chính những hộ gia đình nhân dân, sống quanh khu vực Chợ Gò Đen và những ấp phụ cận, thuộc những xã: Long Hiệp, Phước Lợi, Mỹ Yên, thuộc huyện Bến Lức tỉnh Long An. Đa phần được nấu thủ công với phương pháp gia truyền từ đời nay qua đời khác.
Rượu Nếp Gò Đen
Nồng độ của Rượu nếp Gò Đen rất cao, thường là 50 độ. Nhưng để phục vụ bà con thực khách, nhà Rượu thường lấy thêm ít rượu ngọn (Tên gọi khác là Rượu bào, thường có độ từ 5 độ – 10 độ) để trộn vào rượu gốc để cho ra loại 40 độ. Loại này bà con thường sử dụng để đãi tiệc hoặc nhậu trong những buổi liên hoan họp hành. Loại cao hơn tí thì có 45 độ, loại này chỉ dành cho những danh thủ về Rượu uống, thường uống không quen rất nhanh say. Để ngâm thuốc như: thực vật, thuốc bổ, nhân sâm, ba kích, Amakong, Đông Trùng Hạ Thảo, Chuối hột, Hải Mã khô… người ta thường sử dụng loại Rượu Nếp từ 40 độ – 45 độ. Loại cao độ nhất là từ 50 độ trở lên sử dụng để ngâm thuốc (Rất nặng, nên không người nào sử dụng để nhậu), chủ yếu sử dụng để ngâm động vật tươi, như: Rắn mang bành chúa, Hải Mã tươi, Ngọc Dương, Ngọc Cẩu…
Rượu Nếp Than Gò Đen
Được nấu từ nếp than, nó có màu đỏ sậm. Là một loại rượu nhẹ. Chủ yếu sử dụng cho phụ nữ sau khi sinh và những phụ nữ cần bồi bổ. Nên còn có tên gọi là Mỹ Tửu (Tức rượu giành cho phụ nữ uống).
Rượu Gạo Gò Đen
Được nấu từ gạo, cho hương vị không ngon và thơm bằng Rượu Nếp. Nên bà con ít khi nấu. Đây là loại rượu tương đối bình dân.
Đặc điểm rượu Đế Gò Đen
Đây là một loại rượu đế có nồng độ cồn rất cao, có thể lên tới 50 độ cồn, là một đặc sản của Long An nói riêng và những tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long nói chung. Cũng như nhiều loại rượu địa phương nổi tiếng trên toàn cầu (như rượu Mao Đài của Trung Quốc, đế Gò Đen được nhấn mạnh về vấn đề thổ nhưỡng, nên để có một sản phẩm ngon, đế Gò Đen phải được nấu tại vùng Gò Đen.
Xem Thêm : Cà xỉu, đặc sản Kiên Giang độc lạ khiến bao người mê mẩn
Dù theo truyền thống thì đế Gò Đen được nấu từ gạo. Tuy nhiên, ngày nay những người sàn rượu Việt Nam và toàn cầu thường rất chuộng loại đế Gò Đen được nấu từ gạo nếp. Tuy nhiên, số lượng sản xuất loại đế nếp này ít hơn rất nhiều so với loại nấu từ gạo truyền thống. Loại rượu gạo này rất nhiều địa phương ở Việt Nam nấu, (chất lượng cũng khác nhau tùy vùng), Rượu Nếp, Rượu Nếp Than.
Đặc sản Rượu Đế Gò Đen được nấu từ những lò rượu tại gia theo phương pháp truyền thống ở những vùng phụ cận tại khu vực Gò đen, Long Hiệp, Mỹ Yên (huyện Bến Lức), Phước Vân, Long Cang, Long Định (huyện Cần Đước).
Cũng như nhiều thương hiệu địa phương nổi tiếng tại Việt Nam khác, đế Gò Đen cũng gặp nhiều vấn đề trong việc giữ gìn thương hiệu. Do nhu cầu quá cao của những người sành rượu đối với loại rượu đế nổi tiếng này, đã có rất nhiều trường hợp sản phẩm kém chất lượng cũng như bị làm giả, làm nhái, gây tác động tới thương hiệu đế Gò Đen. vì vậy từ vào tháng 12 năm 2009 “Hội Rượu Đế Gò Đen” đã được thành lập, trụ sở đặt tại 192 Quốc lộ 1A, huyện Bến Lức, Tỉnh Long An. Nhằm kiểm soát chất lượng rượu đồng đều và không pha cồn hoặc nước lạnh, để thương hiệu Rượu Gò Đen mãi mãi là một “đệ nhất tửu“.
Điểm nổi bật rượu đế Gò Đen
Đặc điểm vượt bậc của rượu đế Gò Đen là rượu được làm 100% từ nếp và men gia truyền, đảm bảo độ thuần chất tuyệt đối với người sử dụng, không cồn, uống thơm, ngon, say không váng dầu. Rượu để càng lâu uống càng ngon và càng trong.
Trong tâm trí của nhiều người dân Nam Bộ, rượu đế Gò Đen được xếp hàng “đệ nhất tửu”. Bởi người dân Gò Đen nấu rượu bằng cái tâm, rượu có được hương vị độc đáo là nhờ cách chọn lựa nguyên liệu và quá trình chưng chứa rượu công phu.
Quy trình nấu rượu đế Gò Đen cơ bản
Trong trình tự nấu rượu của người dân Gò Đen thì chọn lựa nếp là bước quan trọng trước tiên. Người dân Gò Đen nấu rượu thường chọn lựa những loại nếp hạt tròn, mẩy, có mùi thơm, trắng đục đều. Loại nếp được chọn lựa thường là nếp mỡ, nếp mù u hay nếp than đen tuyền được trồng chính tại địa phương.
Sau khi chọn lựa nếp ngon nấu thành cơm nếp, để nguội thì rắc men vào ủ bằng loại men mài rễ thảo mộc hoặc men bí truyền chế từ những vị thuốc bắc như quế khấu, đinh hương, trần so bì, quế chi, đại hồi cộng thêm nhãn lồng, trầu hương…
Người dân Gò Đen thận trọng trong từng bước nấu rượu, để tạo ra hương vị rượu độc đáo và thơm ngon nhất. Nếp để nấu rượu thường được ngâm tới ngày thứ bảy thì mới khởi đầu chứa rượu. Để rượu ra lò thơm ngon đặc biệt, nhiều người thường cho rượu vào hũ sành, bịt kín rồi ngâm xuống ao khoảng 100 ngày mới mang lên uống.
Thưởng thức rượu đế Gò Đen
Dân sành rượu thường lắc chai để nhận diện rượu ngon hay dở. Rượu ngon, khi lắc chai sẽ nổi bọt và phân thành 3 tầng rõ rệt, tan chậm hơn so với thông thường. Chỉ cần nấu rượu bằng nếp trồng ở Gò Đen và nấu trên chính mảnh đất này, cuối cùng hãy đảm bảo rượu được chứa trong hũ sành đúng điệu là đã đủ làm say lòng thực khách tới đây.
Rượu đế Gò Đen ngày nay đã trở thành một thương hiệu nổi tiếng và được người dân cả nước lựa chọn lựa. nếu như có dịp tới huyện Bến Lức, Long An, bạn đừng quên ghé thăm vùng rượu ở Gò Đen để tìm mua cho mình những chai rượu đế đậm chất miền Tây Nam Bộ.
Lời kết
Trên đây là một số thông tin cơ bản và hình ảnh về rượu đế Gò Đen, rượu đế Gò Đen là gì, những loại rượu đế Gò Đen, đặc điểm rượu đế Gò Đen,… Hy vọng bạn sẽ tìm được nơi mua rượu đế Gò Đen uy tín, chất lượng để ngâm sâm, đinh lăng, và những loại đồ ngâm rượu quý.
Trang chủ: Đặc sản Việt Nam
Đặc sản khu vực: Đồng Bằng Sông Cửu Long
