Không biết món cốn xại, xá bấ u có tự khi nào, nhưng người Hoa ở Bạc Liêu sử dụng cốn xại (cải muối), xá bấu (củ cải muối) trong bữa ăn hàng ngày. Đây được coi là món ăn đặc sản mang đậm tính truyền thống của người Hoa.
Xuất phát từ tiết kiệm, nên nguyên liệu để làm cũng đơn thuần. Muốn làm cốn xại ngon, thì cải làm cốn xại (cải tùa xại sử dụng để làm dưa cải) phải thật tươi non. trước tiên, cải được cắt thành miếng nhỏ hoặc để nguyên bắp, rồi đem phơi cho tới héo, nếu như không khi làm cải dễ bị hư, đây được coi là khâu quan trọng nhất. Cải sau khi phơi xong, sẽ đem trộn với muối hột, đường, rượu và nhất định không thể thiếu củ riềng để tạo mùi. Cốn xại tính từ khi muối, tới khi ăn được cũng mất trên hai tuần.
Bạn Đang Xem: Cốn xại, xá bấu: Đặc sản truyền thống của người Hoa ở Bạc Liêu
Xem Thêm : Khô thịt heo Sóc Trăng và hương vị làm nên loại đặc sản nức tiếng
Đối với xá bấu thì cách làm đơn thuần hơn. Xá bấu mua về chỉ cần rửa sạch, xắt từng cọng nhỏ phơi khô. Lúc muối, chuẩn bị những thứ gia vị như: đường, bột ngũ vị hương, rượu rồi trộn đều với nhau. Khi nào thấy đường tan, thấm hết vào cọng xá bấu là ăn được. Món này ăn với cháo trắng thì thật tuyệt vời. Có người nói: “Đã là người Hoa thì phải biết ăn cháo trắng với xá bấu”.
Ngày nay, khi cuộc sống đã được tăng, thực phẩm ngày càng phong phú, trong đó có cả cốn xại, xá bấu đóng hộp. Tuy nhiên, ở nhiều gia đình người Hoa ngày nay, Tết tới, người ta vẫn giữ nguyên cái tục làm cốn xại, xá bấu. Theo bà Thái Tú Anh, một người làm cốn xại nổi tiếng ở phường 2, Thị xã Bạc Liêu, làm cốn xại, xá bấu không chỉ để làm một món ăn truyền thống của dân tộc, mà nó còn thể hiện sự đảm đang, khéo léo của người phụ nữ. Mỗi khi ăn vào, được người khác khen bằng một câu “họ khan khụi” (tiếng Triều Châu tức là tay nghề khéo) và trước đây việc mai mối cũng nhờ vào những hũ cốn xại, xá bấu như thế này, nó đã giúp không ít người được nên vợ nên chồng từ tiếng đồn lành “họ khan khụi”.
Xem Thêm : Hủ tiếu hấp – món ăn đường phố “khó quên” ở Hà Tiên
Khi mới ra đời, cốn xại, xá bấu thường chỉ sử dụng để ăn cháo. Nhưng trải qua quá trình sinh sống trong khoảng thời gian dài với những dân tộc anh em, hai món này cũng được chế biến thành những món ăn mang đậm phong cách của một vùng đất phóng khoáng, vốn được thiên nhiên ưu đãi, cụ thể như biến tấu từ món gỏi cốn xại.
Cốn xại từ khi làm tới lúc ăn được không dưới hai tuần, nhưng đối với cốn xại sử dụng để làm gỏi thì chỉ cần vài ngày. Khi làm món này, người ta lấy cốn xại trộn với củ kiệu, thịt luộc thái mỏng, tôm đồng luộc lột vỏ hoặc tôm khô và chấm nước mắm chua. Với món ăn này, người ăn sẽ cảm nhận được cái vị cay cay của cải mới, cái ngọt, béo của thịt, tôm, cộng thêm mùi thơm của lạc rang được trộn vào và cái vị hăng hăng của củ riềng, làm cho món gỏi cốn xại mang một hương vị đặc trưng không lẫn vào đâu được. Nhiều người đã ví von rằng, ăn món gỏi cốn xại, có thể ăn tới nhức cái chân răng mới thôi. Rồi để góp phần làm phong phú thêm cái hương vị của mấy ngày Tết, cốn xại còn được ăn kèm với nhiều món khác như: bánh tét rán, bánh phồng tôm, cá khô, thịt khô… Đây thật sự trở thành món ăn khoái khẩu của nhiều người.
Trải qua quá trình quần cư trong khoảng thời gian dài, sự phối hợp chế biến từ những món ăn của những dân tộc anh em trên vùng đất Bạc Liêu không chỉ thể hiện sự gắn bó keo sơn, tình nghĩa trong cuộc sống, mà còn góp phần bổ sung, làm phong phú thêm văn hoá ẩm thực của địa phương. Ở một góc độ khác, những món ăn tưởng chừng bình dị này, lại được nâng lên thành một thứ văn hoá, mà người ta có thể tìm thấy được qua nghệ thuật ẩm thực.
Trang chủ: Đặc sản Việt Nam
Đặc sản khu vực: Đồng Bằng Sông Cửu Long
