Bánh gạo rang Tiên Lữ, huyện Lập Thạch
Bánh gạo rang – món quà quê hương. Một loại bánh với những bí quyết hết sức đặc biệt. Món bánh mặn mòi, mộc mạc như chính con người làng Tiên chắc chắn sẽ để lại ấn tượng cho những người nào đã từng một lần thưởng thức. Mùi thơm của gạo nếp cái hoa vàng, lạc rang, gừng được chọn lựa lọc kĩ hòa quyện với vị ngọt thanh từ mật mía cùng với sự khéo từ bàn tay những bà, những mẹ đã tạo nên sản phẩm bánh gạo rang đặc biệt này.
Bạn Đang Xem: Bánh gạo rang – đặc sản quê hương Tiên Lữ
Mới nghe tên, có người sẽ nghĩ bánh gạo rang là chỉ cần rang gạo lên là thành bánh. Nhưng thực sự thì không đơn thuần tương tự. trước tiên là khâu chọn lựa nguyên liệu phải thật thận trọng. Nguyên liệu chính là gạo nếp. Ngoài ra cần quả dành dành tạo màu; lạc rang loại bỏ vỏ để tạo độ bùi béo; gừng tươi giã sợi để tạo mùi thơm và mỡ lợn sạch thơm. Hầu hết gạo nếp và lạc đều do tay người dân quê tôi trồng được. Nhà nào làm bánh quanh năm thì thường cấy cả mẫu ruộng đều là lúa nếp. Khi thu hoạch, những mẻ lúa được phơi đều nắng, không già nắng quá cũng không được phơi non nắng. Quạt hết những hạt lép, còn lại những hạt chắc mẩy được đem đi xát. Gạo đem về sẽ được chọn lựa kĩ một lần nữa để bỏ đi những hạt kém chất lượng.
Xem Thêm : RƯỢU CẦN NHO QUAN NINH BÌNH
Quả dành dành cũng là một nguyên liệu không thể thiếu để tạo màu đẹp cho món bánh gạo rang. Riêng món bánh này, để tạo màu sắc và hương vị đặc trưng thì rất kén màu. Tôi không hiểu vì sao mà người dân quê tôi không chọn lựa nghệ, cà rốt, lá dứa hay bất cứ một loại hoa lá nào từ thiên nhiên để tạo màu cho món bánh mà nhất định phải là quả dành dành? Bà tôi thì nói rằng: Ở đây, nhà nào làm bánh cũng có ít nhất một cây dành dành. Dành dành không những làm cảnh, mà quả và rễ của nó còn là một loại thuốc quý rất tốt cho sức khỏe. Khi những quả dành dành đang ở độ vừa tới, không xanh và cũng không chín vàng quá thì được hái xuống để khi xát quả với nước, tạo ra màu vàng tươi.
Sau giai đoạn chọn lựa và chuẩn bị nguyên liệu là tới phần ngâm gạo. Nước quả dành dành được ngâm với gạo nếp từ 6 tới 8 tiếng cho gạo ngấm màu và nở đều. giai đoạn này cần rất tinh tế, người làm bánh phải cho nước làm sao để lượng nước đủ cho gạo có thể hút vừa hay hết nước mới tạo được màu và độ nở như ý. Sau đó, đổ gạo ra để ráo nước và đem đồ thành xôi chín. Trong khi đồ xôi phối hợp xỉa mỡ lợn để cho những hạt xôi không dính vào nhau. Xới xôi ra, dàn mỏng rồi lấy vồ gỗ đã trâm mỡ lợn đập đều tay, liên tục để những hạt xôi dời ra, sau đó đem phơi khô. Khi những hạt xôi săn chắc lại lấy vồ đập, sử dụng sức lèn cho bẹp những hạt xôi rồi đem rang trên chảo gang thành bỏng.
Ngày xưa, chính vì giai đoạn này những cụ làm rất công phu nên dân gian đã truyền mồm câu nói: “Bánh chưng già vỗ, gạo rang già lèn”. Ngày nay, giai đoạn phơi để làm săn chắc hạt xôi có thể sử dụng cách đúc vào túi bóng và để vào ngăn mát tủ lạnh.
Xem Thêm : Về Hạ Long nhớ mua nem chua, nem chạo Quảng Yên đặc sản Quảng Ninh
Mật mía được chọn lựa là loại mật sánh quện, màu vàng nâu chưa bị kết thành đường. Cho mật đun sôi lên vừa tới, quấy đều. Một mẹo nhỏ để thử độ vừa của mật là sử dụng một bát nước lọc lạnh để cạnh, khi nhỏ giọt mật vào bát thấy mật kết thành giọt viên tròn, ném xuống kêu “canh” vào thành bát là được. Đổ lạc, gừng vào tạo thành chất kết dẻo, cho gạo rang vào chảo, đun nhỏ lửa, đảo đều tay trên bếp cho tới khi chúng quyện vào nhau. Cuối cùng là đổ ra khuôn tạo hình, cắt miếng vừa ăn và cho vào túi nilon bảo quản nơi thoáng mát.
Từ khi về làm con vùng quê chiêm trũng nổi tiếng cần kiệm và chịu thương chịu khó này, tôi cảm nhận được đây là một làng quê với nhiều nét văn hóa đẹp. Con người nơi đây hiếu học, ham tham khảo và rất chuộng những sản phẩm do chính tay mình làm ra. Chợ Đình Tiên Lữ là một minh chứng cho điều đó.
Phiên chợ họp chớp nhoáng từ 5 giờ tới hơn 8 giờ đã tan. Rau cỏ, thịt cá, bánh bún, giò chả, cá thính, tương quê, bánh trái đều do bàn tay người dân tự làm và mang ra bán để phục vụ nhu cầu của chính người dân. Họ gọi đó là đồ sạch của làng ta. Chính vì vậy, tôi không hề ngạc nhiên khi thấy bà kể lại rằng bánh gạo rang xuất hiện từ xa xưa lắm. Chính bà cũng không biết từ khi nào, chỉ biết nó được truyền từ đời này sang đời khác. Bánh được làm quanh năm nhưng rộ nhất là vào dịp Tết. Nhà nhà đều có đĩa bánh gạo rang mời khách và còn là thức quà biếu những vị khách quý của gia đình. Chính vì vậy, mỗi thế hệ trong làng đều có thể dễ dàng vinh danh những người bà, người chị làm bánh giỏi. Bà tôi, mợ tôi rồi tới chị tôi cũng không ngoại lệ.
ngày nay, thời đại 4.0 đã giúp đặc sản của quê hương tôi được rất nhiều người biết tới. Thời gian cuối năm, lướt trên facebook, hình ảnh bánh gạo rang được quảng cáo rất nhiều. những đơn hàng đi muôn nơi trên khắp dải đất hình chữ S là động lực và niềm tự hào của người dân quê tôi. Tôi trượt chiếc smartphone khoe hình ảnh món bánh giòn thơm, bùi béo, ngọt ngào của quê hương. Bà cười bảo: Chả vậy mà dân gian có câu: “Bánh nẳng chợ Ràng / Gạo Rang Tiên Lữ”.
Trang chủ: Đặc sản Việt Nam
Đặc sản khu vực: Đồng Bằng Sông Hồng
